Kalp Krizi Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve İlk Müdahale Rehberi
Kalp Krizi Nedir?
Kalp krizi, tıbbi adıyla miyokard enfarktüsü, kalp kasının bir bölümüne kan akışının aniden kesilmesi sonucu o bölgedeki dokunun oksijensiz kalıp ölmesiyle oluşan ciddi bir sağlık sorunudur.
Bu durum, müdahale edilmediği takdirde kalp yetmezliğine, ritim bozukluklarına hatta ani ölüme yol açabilir.
Kalp Krizi Nasıl Oluşur?
Kalp krizinin temel nedeni, koroner arterlerin (kalbi besleyen damarların) tıkanmasıdır.
Bu tıkanma genellikle şu adımlarla gerçekleşir:
1. Ateroskleroz (Damar Sertliği)
Zamanla, kötü kolesterol (LDL) damar duvarında birikir ve yağlı plaklar oluşturur.
2. Plak Yırtılması
Bu plaklar bir gün yırtılır veya çatlar. Vücut bunu bir yara olarak algılar.
3. Pıhtı Oluşumu
Yırtığı onarmak isteyen vücut, pıhtı oluşturur. Ancak bu pıhtı, kanın akışını tamamen durdurabilir.
4. Oksijen Akışının Kesilmesi
Tıkanan damar nedeniyle kalp kası oksijen alamaz.
5. Doku Ölümü (İnfarct)
20–30 dakikadan fazla süren bu oksijensizlik sonucu kalp dokusu geri dönüşsüz şekilde zarar görür. İşte bu, kalp krizidir.
Kalp Krizinin Nedenleri ve Risk Faktörleri
Kalp krizine yol açan risk faktörleri genellikle yaşam tarzı ve genetik yatkınlıkla ilişkilidir:
- Sigara kullanımı: Damarları daraltır ve plak oluşumunu hızlandırır.
- Yüksek kolesterol: LDL seviyeleri arttıkça damar sertliği riski yükselir.
- Hipertansiyon: Yüksek tansiyon, damar duvarına zarar verir.
- Diyabet: Şeker hastalığı damarlarda kronik hasara neden olur.
- Aile öyküsü: Genetik yatkınlık özellikle erken yaşlarda riski artırır.
- Obezite ve hareketsizlik
- Sağlıksız beslenme ve stres
- Yüksek Lipoprotein(a) ve ApoB seviyeleri (klasik kolesterol değerleri normal olsa da risk yaratabilir)
Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?
En sık görülen belirtiler:
- Göğüs ortasında ağrı veya sıkışma
- Ağrının kola, çeneye, boyuna veya sırta yayılması
- Soğuk terleme, mide bulantısı, baş dönmesi
- Nefes darlığı, halsizlik
- Ani bayılma hissi
Kadınlarda ve yaşlılarda kriz bazen sessiz olabilir, sadece halsizlik, mide ağrısı veya yorgunluk şeklinde hissedilebilir.
Kalp Krizi Anında Ne Yapmalı?
Zaman, kelimenin tam anlamıyla hayattır. Kriz anında yapılması gerekenler:
- 112'yi hemen arayın
- Kişiyi oturtun veya yatırın, hareket ettirmeyin
- Daha önce doktor önerdiyse, nitrogliserin verilebilir
- Bilinç kaybı varsa, temel yaşam desteği (kalp masajı) uygulayın
İlk 1 saat (altın saat) içerisinde müdahale, kalp kasının kurtarılma şansını katlar.
Kalp Krizi Müdahelesi, Tedavisi Nasıl Yapılır?
Akut Müdahale
- Anjiyoplasti + stent uygulaması
- Trombolitik ilaçlar (pıhtı çözücüler)
Uzun Vadeli Tedavi
- Kolesterol düşürücü ilaçlar (statinler)
- Tansiyon ve şeker kontrolü
- Trombosit engelleyiciler (aspirin, klopidogrel)
- Yaşam tarzı değişikliği (diyet, egzersiz, sigarayı bırakmak)
Kalp Krizinden Korunmak İçin 7 Hayati Adım
- Sigara içiyorsanız bırakın
- Beslenmenizi Akdeniz tipi diyete yaklaştırın
- Haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz yapın
- Kolesterol ve tansiyonunuzu takip edin
- Stresi yönetin (meditasyon, terapi, doğa yürüyüşü)
- Fazla kilolardan kurtulun
- Düzenli olarak kalp check-up’ı yaptırın
